XVIII. asrın ortalarına kadar Türkiye'de ilim ve ilmiyeye dâir bir eser : Kevâkib-i seb'a risâlesi /
Kevâkib-i seb'a risâlesi
çeviren : Nasuhi Ünal Karaarslan.
- Ankara : Türk Tarih Kurumu 2015.
- 277 sayfa ; 22 cm.
- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu yayınları IV/A-2-2.6.dizi - sayı 2 .
Dizin vardır Kevakib i Seb'a Risalesi Fransa Devleti'nin 1741'de İstanbul'daki Elçisi'nden "Türklerin ilimleri ile ilgili bir eser" teminini istemesi üzerine zamanın Reisülküttab'ı Mustafa Efendi tarafından yazdırlarak eçi Micheal-Ange'a teslim edilmiş ve 1742 tarihinde Fransa'ya gönderilerek Kraliyet Kütüphanesi'ne konulmuş bir eserdir.
Eser tek nüsha olup Paris Milli Kütürhanesi, Türkçe-Ek, 196 numarada kayıtlı bulunmaktadır. Yazarı anonimdir. Eser bir önsöz, iki bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Önsözde mutlak ilmin mahiyeti, tarifi, taksimi, konusu, amacı ve faziletinden bahseder. 1. Bölümde yedi ana başlık altında 360 ilim sıralar ve bunların konu, amaç ve temel sebeplerinden bahseder. Özel anlamlar yüklediği 360 sayısı gibi bölümlerin sayısı olan yedi de burçlarla bağlantılı olup bu sebeple kitaba Kevakib-i Seb'a (Yedi Burç) adı verilmiştir.
2. Bölüm, ilmin üstaddan öğrenilmesi, öğrenim ve yükseltilmedeki aşamalar, ders programı ve kitaplarına ayrılmıştır. Sekiz alt bölüme ayırdığı Sonuç ise medeni bir varlık olarak insan, okuma-yazma, değişik dini inanç ve felsefi görüşler, ilahi kitaplar ve peygamberler gibi konulara ayrılmıştır.
18. yy'ın ortalarına kadar pek bir değişiklik göstermeyen Osmanlı dönemi ilim ve ilmiyesi lem ilgili hayli bilgi veren bu eser onun varlığından haberdar olan az sayıda da olsa bazı araştırmacıların kaynakları arasına girmişti. Türk Tarih Kurumu'nun verdiği bu hizmetle bu eser konuyla ilgili herkesin istifadesine sunulmuştur.